Адзінае на патрэбу
Бандарук Канстанцін
Нагорная казань - 2. „Шчасьлівыя заплаканыя”
„Шчасьлівыя тыя, што плачуць, бо яны суцешацца”, — ня менш дзіўна за першы гучаць словы другога запавету Нагорнай казані. Што можа быць станоўчага ў сьлязах? Няўжо Хрыстос хоча, каб усе яго вучні плакалі? У Сьвятым Пісаньні гаворыцца-ж хутчэй адваротнае: „Радуйцеся заўсёды ў Госпадзе, і яшчэ кажу: радуйцеся” (Піліп. 4, 4); „Хай радасьць Мая будзе ў вас і радасьць ваша будзе поўная” (Яан. 15, 11); „Радуйцеся радасьцяй нявыказнай і найслаўнейшай” (1 Пятр. 1, 8).
Гаворачы пра станоўчасьць плачу Хрыстос меў на ўвазе перш за ўсё плач над сваімі грахамі і заганамі. Сам плач не здымае адказнасьці за грэх, але калі шчыра шкадуем зьдзейсьненых намі ўчынкаў, ёсьць надзея, што будзем іх пазьбягаць у будучыні. Сьлёзы грэшнікаў спрыяюць абуджэньню ў душы пачуцьця віны: яны зьяўляюцца кроплямі, якія папярэднічаюць сонцу шчасьця, смутак абвяшчае крыніцу жывой радасьці душы. Такім, паводле прарока, Бог дасьць „алей радасьці заміж маркоты” (Іс. 61, 3). Кожны плач верніка павінна яшчэ аблягчаць сьвядомасьць, што ўвесь наш лёс у Божых руках і што Бог не пакрыўдзіць Сваіх дзяцей. „Вы заплачаце і загалосіце, а сьвет усьцешыцца, але сум ваш зьменіцца ў радасьць” (Яан. 16, 20), — гаворыцца ў Евангельлі. „Вы цяпер тужыце, але ўзрадуецца сэрца ваша, і радасьці вашай ніхто не адбярэ ў вас” (Яан. 16, 22). У канчатковым выніку „Бог абатрэ кожную сьлязу... і сьмерці ўжо ня будзе, і ня будзе ўжо плачу, ні галашэньня, ні хваробы, бо ранейшае прайшло (Адкр. 21, 4), — запэўнівае Сьвятое Пісаньне.
Хрыстос запэўніў сваіх слухачоў, што суцяшэньне знойдзецца таксама для тых, хто плача пад цяжарам жыцьцёвых няўдачаў і гора. Мы таксама можам быць упэўненымі, што не заўсёды будзе гэтак, як цяпер: не заўсёды будзе гэтак дрэнна і не заўсёды гэтак добра. Пасьля дажджу праясьняецца і пасьля зімы наступае вясна. Гэта заканамернасьць, якая абнадзейвае ў безнадзейнасьці і папярэджвае перад празьмернай бестурботнасьцяй. Празь сьлёзы, у якіх заўсёды нехта вінаваты, нам нагадваецца таксама пра наяўнасьць зла ў нас саміх і ў сьвеце. Шляхі Божыя незразумелыя толькі для тых, хто жадае браць з жыцьця толькі найлепшае і толькі тое, што хоча для сябе. Лямантаваць і скардзіцца на свой лёс — дарэмны занятак. Ня ўсе мусяць ведаць, што нешта ў нас баліць, нешта не атрымалася, бо і ня мусіла нас упаткаць толькі добрае. Бог не абяцаў нам, што пражывем жыцьцё прыпяваючы, але наадварот: „У сьвеце будзеце засмучаны; але памятайце: Я перамог сьвет” (Яан. 16, 33). Прарок Ілья ня ведаў што робіць, калі заявіў на пустыні, што мае досыць жыцьця і хоча памерці. Бог не прыхіліўся да ягонага жаданьня. Прарока чакала вялікае заданьне і калі яно было выкананае, яму ўжо ня трэба было гінуць у роспачы і самотнасьці на пустыні.
Плач не асацыюецца са шчасьцем, але бываюць і шчасьлівыя сьлёзы. Такімі сьлязьмі плакаў сам Ісус Хрыстос над лёсам Ерусаліма і яго жыхароў, а таксам пасьля сьмерці Лазара. Гэтак плакаў і Апостал Павал у Эфэсе, са сьлязьмі навучаючы тамашнюю грамаду (Дзеі. 20, 31), таму і потым заклікаў: „Плачце з тымі, хто плача і радуйцеся з тымі, хто радуецца” (Рым. 12, 15). Інакш кажучы, будзьце салідарныя зь іншымі ў іхнай радасьці і ў горы. Хрыстос не абяцаў суцяшэньня заплаканым эгаістам, але тым, хто спачувае іншым. Спачуваць — гэта „дзяліць зь некім яго пакуты”, узяць на сябе іх частку. Словы спачуваньня і суцяшэньня не здымаюць асноўнай праблемы і прычыны сьлёз, але памагаюць перанесьці іх. Калі дзелім зь некім яго гора, бязвыхаднасьць, роспач і самотнасьць, у прыгнечаным чалавеку абуджаем волю жыцьця і надзею на лепшае. Калі ня можам зрабіць болей, дык гэта таксама важнае...
Сапраўдная радасьць у гэтым сьвеце сьлёз, гора і пакутаў немагчымая без Хрыста. Ніхто акрамя Хрыста не супакоіць і не суцешыць нас у нашых бедах, ніхто ня возьме на сябе наша ярмо. Ён адзін „узяў на сябе нашы немачы і нашы хваробы панёс”. Ён перш за ўсё напаўняе чалавечае сэрца радасьцяй збаўленьня, якая ня зьвязана зь зямной памыснасьцяй і посьпехамі. Пры такой радасьці ўсё астатняе ня ў змозе засмуціць чалавека.