Адзінае на патрэбу
Бандарук Канстанцін
Зерне Божага слова
(Лук. 8, 5-15; Мацьв. 13, 1-23)
„Як зыходзіць дождж і сьнег зь неба і не вяртаюцца туды, але пояць зямлю і даюць ёй сілу радзіць і расьціць, каб яна магла даць зерне таму, хто сее і хлеб таму, хто есьць: так будзе і слова Маё, што выходзіць з вуснаў маіх — яно ня вернецца да Мяне пустое, але споўніць волю Маю і будзе пасьпяховае ў тым, да чаго Я паслаў яго” (Іс. 55, 10-11). Гэтыя словы гучаць пераканаўча нават у наш час, а мусілі быць яшчэ больш зразумелыя ў часы Ісаі. Слухачамі былі людзі, якія не жылі ў трапічных лясах: яны змагаліся з пустыняй і ведалі ейную бясплённасьць. Гэта былі людзі, для якіх дождж быў сынонімам жыцьця. Такім чынам, калі падае Божае Слова, там расквітае жыцьцё: яно заўсёды прыносіць плён.
Тое самае кажа Хрыстос: „Неба і зямля прамінуць, але словы мае не прамінуць” (Марк. 13, 31). У Паўлавым Лісьце да яўрэяў чытаем: „Слова Божае жывое і дзейснае і вастрэйшае за любы двусечны меч... няма стварэньня схаванага ад Яго, але ўсё яўнае і адкрытае перад вачыма Ягонымі: Яму дамо справаздачу” (4, 12 13). Як дождж пранікае ў барозны, гэтак Божае Слова пранікае ў глыб сэрца, выяўляючы пачуцьці і думкі ды аблягчаючы прыняцьце пастановаў.
Евангельле ідзе далей за прарока Ісаю і падкрэсьлівае, што Слова Божае само ў сабе пасьпяховае. Аднак дзякуючы сваёй свабодзе чалавек можа супрацівіцца яму і зрабіць дарэмным. Бязвартасным бывае і дождж, калі ўпадзе на каменьне. У гэтым заключаецца тая таямнічая ўзаемазалежнасьць паміж ласкай і вольнай воляй, паміж Божай усемагутнасьцяй і свабодай чалавека. Гэтак як сьвятло заўсёды аднолькавае, толькі расшчапляецца на розныя колеры ў залежнасьці ад таго, на што падае, гэтак і Божае Слова заўсёды жывое і пасьпяховае, толькі дае розныя вынікі і плады ў залежнасьці ад сэрцаў, на якія падае.
Ісус прадставіў нам цэлы шэраг магчымасьцяў: сэрца павярхоўнае, неўраджайнае, камяністае і, нарэшце, добрае, адкрытае на прыняцьце Слова. Пэўна было-б цікава ведаць, да якой катэгорыі належыць наша сэрца. Ці належым да тых, што слухаюць, але забываюцца, паглынутыя іншымі справамі? А можа ўспрымаем Слова павярхоўна, бо такіх людзей найбольш? Пра такіх слухачоў Апостал Якуб кажа, што „яны ашукоўваюць саміх сябе” і прыраўноўвае іх да тых, што прыглядаюцца ў люстэрку: „Калі нехта толькі прыслухоўваецца слову, але не выконвае яго, нагадвае таго, хто глядзіць на адбіцьцё свайго натуральнага выгляду ў люстэрку. Ён паглядзеў, адышоў і зараз забыўся, як выглядаў” (Якуб. 1, 23-24).
Засяродзім аднак увагу на станоўчым аспэкце сказанага ў апавяданьні пра сейбіта, на тым, што Божае Слова ўсё-ж такі знаходзіць шмат сэрцаў гатовых яго прыняць, шмат пладавітай зямлі. Несумнена такой добрай зямлёй была Прасьвятая Дзева Марыя, якая „прыняла словы і захоўвала ў сваім сэрцы” (Лук. 2, 19). Добрай зямлёй былі таксама Апосталы і вучні, якія, прыняўшы слова, абвяшчалі яго сьвету арашаючы ўласнай крывёю.
Хто можа ў наш час зьяўляцца такой добрай зямлёй? Гэта перш за ўсё хрысьціянін, які прагне Божага Слова, слухае яго, разумее сьведамы таго, што „не адным хлебам жыве чалавек, але кожным словам, што выходзіць з вуснаў Божых” (Мацьв. 4, 4). Гэта той чалавек, які прытрымоўваецца слова ў сваім жыцьці, шляхам роздуму дае яму магчымасьць укараніцца ў ягоным сэрцы, каб асьвятляла ў час прыманьня рашэньняў, умацоўвала пастановы і ператварала ў дзеяньні прасякнутыя евангельскай закваскай. Інакш кажучы, каб прыносіла плён у шэсьцьдзесят або сто разоў, як гаворыцца ў заканчэньні прытчы.
Наколькі мы будзем добрай зямлёй залежыць ад таго, як глыбока дазволім Евангельлю пранікнуць у сябе, ці будзем прымаць пастановы і выбіраць каштоўнасьці згодна зь яго запаветамі. Апостал Якуб невыпадкова прыраўноўвае Божае Слова да люстра. Яно не прынясе карысьці і ня зьменіць нас, калі прамільгнем перад ім сьпешна і няўважліва. Мы ў гэтым люстэрку павінны праглядацца. Павінны празь яго прызму паглядзець на сваё жыцьцё, бо люстэрка слова не затрымоўваецца на паверхні, але пранікае да мозгу касцей і адкрывае таямніцы сэрца, вядучы гэтым самым да зьменаў і аднаўленьня.
Сабраныя ў храме мы нагадваем натоўп, які слухаў Хрыста стоячы на беразе. Тыя, што прагна лавілі кожнае зерне слова, былі накормлены таксама цудоўна размножаным хлебам. Прысутнасьць Хрыста Збаўцы сярод нас будзе поўная, калі прымем Яго ў Ягоным Слове і Таінстве, якім зьяўляецца Ягонае цела выдадзенае за жыцьцё сьвету. Трэба нам быць добрай зямлёю, гатовай з радасьцяй прыняць Таго, Хто зьяўляецца залогам жыцыця вечнага, Словам, якое сталася целам і пасялілася сярод нас.