Polityka narodowościowa PRL
Mironowicz Eugeniusz
Wykaz źródeł i literatury
Archiwalia:
Archiwum Akt Nowych
— zespół Komitetu Centralnego PZPR
— zespół Ministerstwa Administracji Publicznej
— zespół Ministerstwa Oświaty
— zespół Ministerstwa Ziem Odzyskanych
— zespół Polskiego Komitetu Wyzwolenia Narodowego
Archiwum Państwowe w Białymstoku
— zespół Komitetu Wojewódzkiego PZPR
— zespół Kuratorium Okręgu Szkolnego Białostockiego
— zespół Urzędu Wojewódzkiego w Białymstoku
— zespół Wojewódzkiego Urzędu Repatriacyjnego w Białymstoku
Centralne Archiwum Administracji i Spraw Wewnętrznych
— zespół Ministerstwa Administracji Publicznej
— zespół Ministerstwa Bezpieczeństwa Publicznego
— zespół Ministerstwa Spraw Wewnętrznych
— zespół Polskiego Komitetu Wyzwolenia Narodowego
— zespół Prezydium Rady Ministrów
— zespół Urzędu Rady Ministrów
Literatura:
(dotycząca okresu międzywojennego)
Bergman A., Rzecz o Bronisławie Taraszkiewiczu, Warszawa 1977.
Bergman A., Sprawy białoruskie w II Rzeczypospolitej, Warszawa 1984.
Chojnowski A., Koncepcje polityki narodowościowej rządów polskich w latach 1921-1939, Wrocław 1979.
Dmowski R., Myśli nowoczesnego Polaka, Warszawa 1934.
Dmowski R., Polityka Polska i odbudowanie Polski, Warszawa 1926.
Giertych J., O program polityki kresowej, Warszawa 1932.
Gomółka K., Białorusini w II Rzeczypospolitej, „Zeszyty Naukowe Politechniki Gdańskiej. Ekonomia”, nr 31, Gdańsk 1992.
Gomółka K., Między Polską a Rosją. Białoruś w koncepcjach polskich ugrupowań politycznych 1918-1922, Warszawa 1922.
Hausner P., Mniejszość narodowa niemiecka w województwie pomorskim w latach 1920-1939, Wrocław 1980.
Hemmerling Z., Łuczak A., Miejsce kresów i słowiańskich mniejszości narodowych w koncepcjach ruchu ludowego, [w:] Między Polską etniczną i historyczną. Polska myśl polityczna XIX i XX wieku, t. VI, Wrocław — Warszawa — Kraków 1988.
Holzer J., Mozaika polityczna Drugiej Rzeczypospolitej, Warszawa 1974.
Hołówko T., Kwestia narodowościowa w Polsce, Warszawa 1922.
Jurkiewicz J., Rozwój polskiej myśli politycznej na Litwie i Białorusi w latach 1905-1922, Poznań 1983.
Kopeć E., „My i oni” na polskim Śląsku 1918-1939, Katowice 1986.
Kopeć E., Południowo-zachodnie kresy Rzeczypospolitej. Społeczne warunki integracji, Katowice 1981.
Krysiński A., Ludność polska a mniejszości w Polsce w świetle spisów ludności 1921 i 1931, Warszawa 1931.
Krzywicki L., Rozbiór krytyczny wyników spisu, „Miesięcznik Statystyczny”, 1922, nr 6.
Lewandowski J., Federalizm. Litwa i Białoruś w polityce obozu belwederskiego (XI 1918 — IV1920), Warszawa 1962.
Lewandowski J., Imperializm słabości. Kształtowanie się koncepcji polityki wschodniej piłsudczyków 1921-1926, Warszawa 1967.
Łossowski P., Po tej i tamtej stronie Niemna. Stosunki polsko-litewskie 1883-1939, Warszawa 1985.
Makowski B., Litwini w Polsce 1920-1939, Warszawa 1986.
Mauersberg S., Szkolnictwo powszechne dla mniejszości narodowych w Polsce w latach 1918-1939, Wrocław 1968.
Papierzyńska-Turek M., Między tradycją a rzeczywistością. Państwo wobec prawosławia 1918-1939, Warszawa 1989.
Papierzyńska-Turek M., Sprawa ukraińska w Drugiej Rzeczypospolitej 1922-1926, Kraków 1979.
Piotrowicz W., Wschodnie zagadnienie wyznaniowe, Warszawa 1939.
Rudnicki Sz., Obóz Narodowo-Radykalny. Geneza i działalność, Warszawa 1985, s. 72.
Srokowski K., Sprawa narodowościowa na Kresach Wschodnich, Kraków 1924.
Tomaszewski J., Mniejszości narodowe w Polsce w XX wieku, Warszawa 1991.
Tomaszewski J., Ojczyzna nie tylko Polaków. Mniejszości narodowe w Polsce w latach 1918-1939, Warszawa 1985.
Tomaszewski J., Robotnicy Białorusini w Polsce w latach 1919-1939, „Acta Baltico-Slavica”, 1967, t. V.
Tomaszewski J., Rzeczpospolita wielu narodów, Warszawa 1985.
Tomaszewski J., Zarys dziejów Żydów w Polsce w latach 1918-1939, Warszawa 1990.
Torzecki R., Kwestia ukraińska w Polsce w latach 1923-1929, Kraków 1989.
Urbański Z., Mniejszości narodowe w Polsce, Warszawa 1933.
Wapiński R., Roman Dmowski, Lublin 1989.
Wasilewski L., Litwa i Białoruś, Zarys historyczno-polityczny stosunków narodowościowych, Warszawa 1925.
Wasilewski L., Skład narodowościowy państw europejskich, Warszawa 1933.
Wasilewski L., Sprawa kresów i mniejszości narodowych w Polsce, Warszawa 1925.
Wasilewski L., Sprawy narodowościowe w teorii i w życiu, Warszawa 1929.
Włodarski P., Zagadnienia polityki narodowościowej w Polsce Odrodzonej, Warszawa 1936.
Wysłouch S., Polacy i Białorusini-katolicy na terenie Wileńszczyzny, Warszawa 1938.
Zaleski W., Ochrona praw mniejszości narodowych w Polsce, Warszawa 1932.
Zaremba J., Stosunki narodowościowe w województwie nowogródzkim z uwzględnieniem tła socjalnego, Warszawa 1939.
Żarnowski J., Społeczeństwo Drugiej Rzeczypospolitej 1918-1939, Warszawa 1973.
(dotycząca okresu powojennego)
Babiński G., Porządek społeczny a zróżnicowanie etniczne. O niektórych problemach polityki państwa w stosunku do mniejszości narodowych, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagielońskiego. Prace Socjologiczne”, 1992, nr 16.
Banasiak S., Przesiedlenie Niemców z Polski w latach 1945-1950, Łódź 1968.
Belzyt L., Między Polską a Niemcami. Weryfikacja narodowościowa i jej następstwa na Warmii, Mazurach i Powiślu w latach 1945-1950, Toruń 1996.
Berdychowska B., Berlińska D., Kazanecki P., Łodziński S., Szamel D., Mniejszości narodowe w Polsce, Warszawa 1996.
Berghauzen J., Stosunki polsko-słowackie, „Przegląd Historyczny”, 1975, nr 3.
Białecki T., Przesiedlenie ludności niemieckiej z Pomorza Zachodniego po II wojnie światowej, Poznań 1969.
Bielak F., Niemiecka grupa narodowa w Polsce, Warszawa 1990.
Byczkowski J., Mniejszości narodowe w Europie 1945-1974. Wybrane zagadnienia, Opole 1976.
Cała A., Wizerunek Żyda w polskiej kulturze ludowej, Warszawa 1992.
Cała A., Datner-Śpiewak H., opr., Dzieje Żydów w Polsce 1944-1968. Teksty źródłowe, Warszawa 1997.
Cała A., Drozd R., Madajczyk P., Mirga A., Mironowicz E., Mniejszości narodowe w Polsce. Państwo i społeczeństwo polskie a mniejszości narodowe w okresach przełomów politycznych (1944-1989), Warszawa 1998.
Chojnowski A., Przesiedlenie ludności ukraińskiej na ziemie odzyskane w 1947 r., „Przegląd Powszechny”, 1991, nr 12.
Choruży W., Białoruski drugi obieg w Polsce 1981-1990, Białystok 1994.
Ciągwa J., Słowacka mniejszość narodowa w Polsce w latach 1920-1996, [w:] Mniejszości narodowe w Polsce, red. Z. Kurcz, Wrocław 1997.
Czajka W., Szkolnictwo słowackie w Polsce w latach 1945-1982, „Zeszyty Naukowe Instytutu Nauk Politycznych Uniwersytetu Warszawskiego” (ZN INP UW), 1991, nr 16.
Domagała B., Mniejszość niemiecka na Warmii i Mazurch. Rodowód kulturowy, organizacja, tożsamość, Olsztyn 1996.
Drozd R., Droga na Zachód. Osadnictwo ludności ukraińskiej na ziemiach zachodnich i północnych Polski w ramach akcji „Wisła”, Warszawa 1997.
Eberhard P., Między Rosja a Niemcami. Przemiany narodowościowe w Europie Środkowo-Wschodniej w XX wieku, Warszawa 1996.
Eisler J., Marzec 1968. Geneza, przebieg, konsekwencje, Warszawa 1991.
Fuks M., Hoffman Z., Horn M., Tomaszewski J., Żydzi polscy. Dzieje i kultura, Warszawa 1982.
Grabski A., Pisarski M., Stankowski A., Studia z dziejów kultury żydowskiej w Polsce po 1945 r., Warszawa 1997.
Hertz A., Żydzi w kulturze polskiej, Kraków 1988.
Hurwic-Nowakowska I., Żydzi polscy (1947-1950). Analiza więzi społecznej ludności żydowskiej, Warszawa 1996.
Iwanicki M., Ukraińcy, Białorusini, Litwini, Niemcy w Polsce w latach 1918-1990, Siedlce 1991.
Iwaniuk S., Białoruskie Towarzystwo Społeczno-Kulturalne a szkolnictwo w języku białoruskim w latach 1956-1980, „Białoruskie Zeszyty Historyczne”, 1994, nr 2.
Jagiełło M., Partnerstwo dla przyszłości. Szkice o polityce wschodniej i mniejszościach narodowych, Warszawa 1995.
Janusz G., Usytuowanie mniejszości narodowych w społeczeństwie i polityka państwa polskiego po 1945 r., [w:] Mniejszości narodowe w polskiej myśli politycznej XX wieku, Lublin 1992.
Karpiński J., Żydzi jako polski problem, Warszawa 1987.
Karpiuk A., Białoruskie Towarzystwo Społeczno-Kulturalne w latach 1956-1970, „Białoruskie Zeszyty Historyczne”, 1994, nr 1.
Kersten K., Kształtowanie się stosunków ludnościowych, [w:] Polska Ludowa 1944-1950. Przemiany społeczne, Wrocław 1974.
Kersten K., Pogrom kielecki — znaki zapytania, [w:] Polska — Polacy — mniejszości narodowe. Polska myśl polityczna XIX i XX w., red. W. Wrzesiński, Wrocław — Warszawa — Kraków 1992.
Kersten K., Polacy, Żydzi i komunizm: anatomia półprawd 1939-1968, Warszawa 1992.
Kersten K., Przemiany struktury narodowościowej Polski po II wojnie światowej. Geneza i wyniki, „Kwartalnik Historyczny”, 1969, nr 2.
Korbel J., Emigranci z Polski do RFN w świetle statystyk i analiz (1952-1985), „Materiały i Studia Opolskie”, 1988, nr 30.
Korbel J., Wybrane zagadnienia migracji do RFN w latach 1956-1978, [w:] Stosunki polsko-niemieckie. Integracja i rozwój ziem zachodnich i północnych, Katowice 1980.
Krupska Z., Mniejszości narodowe i religijne na ziemiach polskich w świetle dokumentacji Centralnego Archiwum MSW (1944-1945), [w:] Polityka narodowościowa państw Europy Środkowo-Wschodniej, red. Z. Pietraś, A. Czarnocki, Lublin 1993.
Kurcz Z., Kształtowanie się niemieckiej mniejszości na Śląsku, „Kultura i Społeczeństwo”, 1991, nr 2.
Kurcz Z., Mniejszość niemiecka w Polsce, Wrocław 1995.
Kwilecki A., Mniejszości narodowe w Polsce Ludowej, „Kultura i Społeczeństwo”, 1963, nr 4.
Kwilecki A., Zagadnienie migracji i asymilacji, Warszawa 1974.
Litwini w Polsce. Materiały informacyjne o sytuacji mniejszości litewskiej w Polsce, Puńsk 1995.
Lovell J., Polska jakiej nie znamy. Zbiór reportaży o mniejszościach narodowych, Kraków 1970.
Łodziński S., Struktura narodowościowa Polski i polityka państwa wobec mniejszości w latach 1989-1992, „Kultura i Społeczeństwo”, 1992, nr 3.
Machcewicz P., Polski rok 1956, Warszawa 1994.
Madajczyk P., Mniejszości narodowe a Październik 1956 roku, „Dzieje Najnowsze, 1995, nr 1.
Madajczyk P., Przyłączenie Śląska Opolskiego do Polski 1945-148, Warszawa 1996.
Magierska A., Zewnętrzne ruchy migracyjne jako następstwo zmian granic Polski po II wojnie światowej, „ZN INP UW”, 1981, nr 9.
Marzec 68. Między tragedią a podłością, (dokumenty), opr. G. Sołtysiak, J. Stępień, [Warszawa] 1998.
Marzec 1968. Trzydzieści lat później, t. I (referaty), t. II (dokumenty), Warszawa 1998.
Mironowicz E., Białorusini w Polsce 1944-1949, Warszawa 1993.
Mironowicz E., Białorusini w województwie białostockim według spisu 1946 r., „ZN INP UW, 1991, nr 16.
Mironowicz E., Polityka władz wobec szkolnictwa białoruskiego w Polsce w latach 1944-1980, „Białoruskie Zeszyty Historyczne”, nr 2, 1994.
Mironowicz E., Polski Październik a ludność białoruska Białostocczyzny, „Białoruskie Zeszyty Historyczne”, nr 2 (6), 1996.
Mironowicz E., Uwarunkowania polityczne rozwoju życia narodowego Białorusinów w Polsce Ludowej, [w:] Polska — Polacy — mniejszości narodowe. Polska myśl polityczna XIX i XX wieku, Wrocław — Warszawa — Kraków 1992.
Misiło. E. (opr.), Akcja „Wisła”. Dokumenty, Warszawa 1993.
Misiło E., Polska polityka narodowościowa wobec Ukraińców 1944-1947, [w:] Polska — Polacy — mniejszości narodowe. Polska myśl polityczna XIX i XX wieku, Wrocław — Warszawa — Kraków 1992.
Najnowsze dzieje Żydów w Polsce, red. J. Tomaszewski, Warszawa 1993.
Ociepka B., Niemcy na Dolnym Śląsku w latach 1945-1970, Wrocław 1994.
Ojczyzna utracona. Przymusowe deportacje i przsiedlenia jako wspólne dziedzictwo, red. H. Orłowski, A. Sakson, Poznań 1995.
Olszański T., Konflikt polsko-ukraiński 1943-1947, Więź”, 1991, nr 11-12.
Orlicki J., Szkice z dziejów stosunków polsko-żydowskich 1918-1949, Szczecin 1983.
Osęka P., Syjoniści, inspiratorzy, wichrzyciele, Warszawa 1999.
Podlaski K. (Skaradziński. B.), Białorusini, Litwini, Ukraińcy — nasi wrogowie czy bracia?, Białystok 1995.
Pudło K., Dzieje Łemków po drugiej wojnie światowej (zarys problematyki), [w:] Łemkowie w historii i kulturze Karpat, red. J. Czajkowski, Rzeszów 1992.
Rakowski M. F., Dzienniki polityczne 1967-1968, t. 3, Warszawa 1999.
Sadowski A., Narody wielkie i małe. Białorusini w Polsce, Kraków 1991.
Sadowski A., Pogranicze polsko-białoruskie. Tożsamość mieszkańców, Białystok 1995.
Sakson A., Mazurzy. Społeczność pogranicza, Poznań 1990.
Sakson A., Stosunki narodowościowe na Warmii i Mazurach 1945-1997, Poznań 1998.
Skrzynecki P., Wysiedlenie ludności ukraińskiej z Polski w latach 1944-1946, Warszawa 1988.
Skubiszewski K., Wysiedlenie Niemców po II wojnie światowej, Warszawa 1968.
Sław A., Litwini w Sejnach, „Nowe Drogi”, 1959, nr 1.
Sław A., O rozwinięcie walki z przejawami nacjonalizmu, „Nowe Drogi”, 1958, nr 5.
Smolana K., Towarzystwo Społeczno-Kulturalne Czechów i Słowaków w Polsce (1956-1961), „ZN INP UW”, 1992, nr 17.
Szczerbiński H., Ludność niemiecka na Górnym i Opolskim Śląsku w latach 1945-1979, „ZN INP UW”, 1992, nr 17.
Szczerbiński H., Ludność pochodzenia rodzimego na Warmii i Mazurach w pierwszych latach Polski Ludowej, „ZN INP UW”, 1991, nr 16.
Szcześniak A. B., Szota. W. Z., Droga do nikąd. Działalność Organizacji Ukraińskich Nacjonalistów i jej likwidacja w Polsce, Warszawa 1973.
Szmeja M., Dlaczego Ślązacy z Opolszczyzny nie chcą być Polakami, [w:] Mniejszości narodowe w Polsce, red. Z. Kurcz, Wrocław 1997.
Tarka K., Litwini w Polsce 1944-1997, Opole 1998.
Tobjański Z., Czesi w Polsce, Kraków 1994.
Tomaszewski J., Mniejszości narodowe w Polsce w XX wieku, Warszawa 1991.
Turonak J., Biełaruskaje szkolnictwa u Polszczy u paslawajenny pieryjad, Biełastok 1976.
Wałkawycki H., Wiry. Natatki redaktara, Białystok 1991.
Wróblewski P., Społeczność czeska w Zelowie, Warszawa 1996.
Zabrowarny S., Geneza i początki działalności Ukraińskiego Towarzystwa Społeczno-Kulturalnego, „ZN INP UW, 1991, nr 16.
Zabrowarny S., Polityka narodowościowa polskich władz komunistycznych w kwestii ukraińskiej, [w:] Polityka narodowościowa państw Europy Środkowo-Wschodniej, Lublin 1993.
Żerelik R., Mniejszość ukraińska w Polsce po II wojnie światowej, [w:] Mniejszości narodowe w Polsce, red. Z. Kurcz, Wrocław 1997.
Żołędowski C., Mniejszości narodowe w Polsce, „Polityka Społeczna”, 1992, nr 1.
Żołędowski C., Powstanie i rozwój szkolnictwa narodowościowego w PRL, „ZN INP UW”, 1991, nr 16.