Квадратная варона
(аповеды)
Сідарук Ігар
Цьвікі былі добрыя
1.
—Ну што, вісіць?
Лявон Печань разьдзер некалькі сьвежых струпакоў, адчуваючы невыноснае задавальненьне. Па звычцы аблізаў пальцы. Гной быў кіславаты на смак.
—Вісіць, свалата! (Паўза.) Кур-рвіску яго антыблядзкую маць! – Дрона Качалку аж перасмыкнула ад уласнае лаянкі. – Ужо ж трэйці дзень вісіць! І хоць бы гнілым зубам у хрэн!
—Якую?
—Што – якую? – аблізнуўся няўцямна Дрон. Яго трэсла. Трэсла з тае пары, як памерла ягоная жонка. Жонка памерла ад таго, што наварыла заўсёднага пустога баршчу ў новай алюміневай каструлі, прывезенай ім, Дронам, з самога гораду і купленай у краме “Тавары за дробны кошт”. Купляць той каструлі Дрон не хацеў. Ды Ганка (жонка) вельмі ж прасіла і нават лішніх некалькі тысачаў на піва тыцнула. Разам з жонкаю з тае каструлі елі дзеці. Дзеці памерлі таксама.
—Якую, ты сказаў, “маць”? – на мейсцы разадраных лявонавых струпакоў адразу ўскоквалі вадзяныя пругкія пухіры. У іх гной быў сьвятлейшы й не такі кіслы.
—А… Антыблядзкую!
Вочы Печаня надкусіў адвечны вясковы жах.
—І што…
—А х… хрушч яго ведае! Мо, вечарам… Пачакаем. – Дрон сплюнуў. Сьліна трапіла на падбародьдзе. Лявон заўважыў.
—Гы!
—А о табе! – не марудзячы, касматы абсьліняўлены Дрон уехаў Лявону ў лыч. – Гы…
—Яны ўсе там чакаюць, а ты… бьесься!.. – размазваючы юху па твары, скугульнуў Печань.
—Чакаюць? – (Паўза.) – А як… не дачакаюцца?
—Ты што!!! – Лявон нават забыўся на юху, нават сьвярбячка й тая – бы адпусьціла – на хвілю. – Яны ўсе!.. Там!!! Малаха нават галаву разгвэздала! Верыць!.. А дзяцей… Пра дзяцей!.. Забыў?..
—Ты мне… пра дзяцей… — Дрон аж задохся ад тупое, зацятае разьвярэджанасьці. – Заскарупся!..
—А буду, буду!.. – адбег на бясьпечнасьць Печань. – Здыхлік Міраненчын, што ўсё пальчык смактаў, і таго ўжо ня смокча, вачаняты пад лоб і цю-цю!.. А Бабранятка малое? Ручку да кульці прыставіць і трымае, прыставіць і трымае. Плача!.. Ці не – ужо ня плача… Што малыя – старыя самыя й тыя ўсе паспаўзьліся! А Міхаліха зусім зь дзірбаноў, голымі рукамі магілку раскопвае, кажа, я сваіх і татку-мамку хачу, каб, значыцца, на сьвет белы!.. Паміж сабой біцца пачалі – каму, каб першаму, каб упярод, каб хутчэй!.. А ты!.. “Не дачакаюцца, не дачакаюцца!” Дурны ці шо? Гы…
—Ты мне яшчэ “гыкні”, яшчэ “гыкні”! – азызлы дронавы твар наліўся барвіскам. – Я яго там не…
—А хто? Хто? Цьвікі чые? – падскокваў на мейсцы Лявон. На смурод гніючае скуры зьляталіся жоўта-зялёныя мухі. Адну зь іх ён злавіў, кінуў у рот і разжаваў рэштамі пярэдніх зубоў.
—Ах ты, гаўно! Сука! Лярво падлючае! – зьнянацку рвануў за брудную кашулю на сябе Дрон Лявона і хадохаў, і хадохаў яму каленкаю, стараючыся трапіць у самыя вочы. – От табе “гы”, падла! От табе “гы”! Гы? Гы, гы? – і адсунуў ад сябе прэч, і ўжо бяз злосьці вальнуў нагою пад пах.
—Ты ж мне… Ты ж мне… вока… А-а-а! Вока ня маечкі, гад! – пляжыўся сьлязьмі й крывёю на зямлі Печань.
—А ты схадзі, папрасі – можа, верне. – Дрон зноў сплюнуў. На гэты раз больш трапна: на стаптаны басотным Лявонам пыл.
—Ты штто – ня верыш? Ня верыш? – нечакана сьціх ды пасур’ёзьнеў той.
—Я… — (Зноў паўза, на гэты раз даўжэй за звычайную.) – Я… А во як я! – і ўжо жохнуў Лявону нагою так, як толькі мог, укладваючы ў замах увесь свой зацяты адчай.
Ягоны нэрвовы суразмоўца брыкнуўся ды змоўк. На гэты раз – надоўга.
Здавалася, паселішча працяла ціш. Але так толькі здавалася.
2.
Яны выпаўзьлі. Усе, адкуль хто мог. І пасунуліся, пацягліся, падзёрліся, пашвэндалі, павалюхаліся, пашкандыбалі, папёрліся, павалачыліся, пагрэбалі, узьбіваючы хто атопкамі, хто босымі пятамі сухі, уедлівы, атрутны пыл няшчаснай дарогі.
І прыйшлі. І абступілі шчыльна той самы – я г о н ы – буданчык. Нястрымна, па-жульніцку здрадна, плакала нечае дзіцятка.
—Ды прыцісьні ты яго, Божа! Дай сюды!..
Дзіцятка адабралі, прыціснулі, сунулі назад скавытна-счарнелае маці.
—Цыць! Будзе жыць.
Спачатку маўчалі. Нібы баяліся нечага ці чакалі. А потым – рвана, брудна, навобмацак:
—Ну, ты!.. Бач ты, з-зараза!.. Давай! Ну!.. Дапаможам, як што… Нацярпеўся, не?.. Мала? Мала, выродьдзе паганае? А нам як, га? Думаеш ты сваёй башкаўнёй сранае ці не? Што ж ты зьдзекі такія з нас?.. Што ж ты – на цьвіках сваіх, га? І рады яшчэ?.. А малыя гэтыя во няшчасныя – ты пра іх, пра іх, га?! Трэскі жарэм!.. Сікі п’ем! Пілаваньнем да ветру ходзім! (Паўза, прыслухаліся.) Ды ён што – не варушыцца там ці што? А воцат?.. Губку з воцатам – давалі?
—Давалі… Усё давалі. І дзідай пад рэбры, і церні… — усё!
—Ну то якога!.. Яко-о-ога! – і ўжо роў, ужо бурбалкі шкамутнае сілы, апошні сьляпы прыстанак адчаю.
І як не было таго струхлелага, спарахнелага таго буданчыку.
3.
І ў ярым бязвольлі білі яны цела нагамі, стараючыся трапіць у голы, напяты жывот ды вышэй, хісталі крыж, плявалі на яго й абмазвалі брудам. Сатанелі кабеты. Задзіралі высока спадніцы, паказвалі яму свае шырокія й вузкія азадкі, мярзотна рычэлі, трэсьлі перад ім хто згаслымі, адгарэлымі немаўлятамі, а хто ўкручанаю ў лапушыну палянякаю. Нават Лёня Печань, трымаючыся за адбітыя свае, апухлыя яльцы, прапоўз скрозь і, закалупнуўшы з самога сябе ладны згустак струпянела-зялёнага сьмердзюіска, гэтым самым пальцам прабіў па чарзе я г о н ы я ашкалелыя вочы.
—Ну, бля, прасьвятляйся!.. Уваскрасай! Узнасіся!..
Але ён не ўваскрасаў. І не ўзнасіўся. Мёртвае цела там-сям агалілася пад шэра-бруднае поўсьцю, беспрытульнымі шматкамі перакочвалася яна па зямлі. Змарнелае тоўпішча раптам замёрла, ня ў сілах адарвацца ад ашчэранай усьмешлівай пашчы.
І толькі Дрон Качалка ляпіў вока не туды, куды ўсе. Плешкі новых, яшчэ не праржавелых цьвікоў-“сотак” моцна прыціскалі да дрэва сухія сабачыя лапы.
“А добрыя былі цьвічкі. Шкада!..” – думаў Дрон.
6 чэрвеня, 1997 г.